Wat is trauma en hoe reageren je brein en lichaam hierop?

Binnen mijn praktijk behandel ik klachten vanuit burn-out. Regelmatig liggen hier onverwerkte emoties en trauma ten grondslag aan overbelasting. Het ervaren van trauma en het hebben van trauma heeft invloed op hoe ons zenuwstelsel is geprogrammeerd, reageert en dus ook hersteld.

Misschien herken je het gevoel dat je soms automatisch in een overlevingsstand schiet, zonder precies te weten waarom. Dit heeft vaak met vechten, vluchten of bevriezen te maken, lees hierover hier meer.

Maar in deze blog wil ik wat uitgebreider uitleg geven wat trauma is en wat dit voor invloed heeft op ons zenuwstelsel.

Wat is trauma?
Trauma is geen gebeurtenis op zich, maar de impact die een ingrijpende ervaring op jouw systeem heeft. Zoals Peter Levine, een expert op dit gebied, zegt: trauma is gestolde energie die in het lichaam blijft vastzitten als een onafgemaakte stressreactie. Deze energie kan ervoor zorgen dat je zenuwstelsel ontregeld raakt, wat invloed heeft op je fysieke en mentale welzijn.

Soorten trauma
Trauma kent verschillende vormen, waarvan shock trauma en complex trauma de meest bekende zijn. Hoewel ze kunnen overlappen, hebben ze ieder hun eigen kenmerken.

Shock trauma
Shock trauma ontstaat door een plotselinge, ingrijpende gebeurtenis, zoals een ongeluk, een medische ingreep of een heftige schrikervaring. Dit soort trauma kan het zenuwstelsel overweldigen, waardoor je direct in een vecht-, vlucht- of bevriesreactie schiet.

Complex trauma
Complex trauma ontstaat door langdurige, herhaalde stressvolle omstandigheden, zoals een onveilige thuissituatie, emotionele verwaarlozing of herhaaldelijke pesterijen. Dit soort trauma bouwt zich langzaam op en beïnvloedt diepgaand hoe je je voelt, hoe je relaties aangaat en hoe veilig je je in de wereld voelt.

De invloed van trauma op je dagelijks leven
Trauma verdwijnt niet zomaar. Vaak blijven er in je zenuwstelsel reacties achter die worden geactiveerd door bepaalde triggers, zonder dat je direct begrijpt waarom. Dit kan zich uiten in paniekgevoelens, plotselinge spanning in je lijf of een diep gevoel van onveiligheid, vooral in intieme relaties.

Hoe kun je helen?
Bij Energie Herstel geloven we dat het mogelijk is om je zenuwstelsel stap voor stap te kalmeren en weer in balans te brengen. Dit doen we door het bevorderen van diepe ontspanning, aandacht te besteden aan voldoening in het leven en psycho-educatie te geven over hoe het lichaam en brein werken.

We helpen je patronen bloot te leggen en denken mee over mogelijke aanvullende behandelingen om trauma te verwerken, zoals EMDR, wat door verschillende collega-therapeuten wordt aangeboden. Dit is altijd een keuze die we samen in de gesprekken bespreken. Er is geen verplichting—jij houdt de regie over jouw herstel en bepaalt zelf wat bij je past. Soms kan het echter fijn zijn als iemand met je meedenkt over de mogelijkheden.

Trauma hoeft geen levenslange last te zijn—er is altijd een weg naar meer ontspanning, veiligheid en verbinding. Dit vraagt echter om een open houding en soms de moed om door de pijn heen te gaan. Juist door die momenten van ongemak te doorleven, kan er uiteindelijk ontspanning ontstaan.

Bronnen

• Herman, J. L. (1992). Trauma and Recovery: The Aftermath of Violence–From Domestic Abuse to Political Terror. Basic Books.
• Levine, P. (1997). Waking the Tiger: Healing Trauma. North Atlantic Books.
• Porges, S. W. (2011). The Polyvagal Theory: Neurophysiological Foundations of Emotions, Attachment, Communication, and Self-Regulation. W.W. Norton & Company.
• Schauer, M., & Elbert, T. (2010). Dissociation Following Traumatic Stress: Etiology and Treatment. Hogrefe Publishing.
• Van der Kolk, B. (2014). The Body Keeps the Score: Brain, Mind, and Body in the Healing of Tra