Hoe kunnen wij ons vandaag de dag focussen in een wereld vol met afleiding?  

Wat is focus en waarom is het kunnen focussen zo belangrijk voor je brein? Hoe leer je jezelf focussen? En wat zijn bruikbare tips om bij je focus te blijven?

Jezelf ergens op focussen, wat is dat eigenlijk? Focussen betekend letterlijk ‘scherp stellen’. Als je met een camera gebruik maakt van je focusinstelling, heb je als doel één specifiek detail in beeld brengen waarbij de omgeving overbodig wordt. Je stelt het detail scherp waarbij de achtergrond wegvalt. Op de foto krijg je hiermee een mooi en scherp detail in beeld. In het dagelijks leven gebruiken we ook vaak het woord focus, wanneer we specifiek ergens onze aandacht op willen richten. Of wanneer we iets met hoge concentratie willen uitvoeren. Voor het brein is focus hebben fijn, goed, gezond maar ook vooral efficiënt. Door iets met focus te doen ben je met volle aandacht met iets bezig wat volgens jou aandacht verdient. En waarbij het dus fijn zou zijn als jij je ondertussen niet laat afleiden.

Maar helaas is er veel in deze wereld wat continue onze aandacht verstoort en wat onze aandacht vaak krijgt. Informatie, nieuws, Instagram, appjes, pop-ups op je telefoon, het huishouden, klagende klanten, kinderen, mensen die toeteren in het verkeer, reclames, mailtjes, noem het maar op. Denk maar eens na over hoe jouw werkdag eruitziet? Laat jij jezelf leiden door wat er op je pad komt? Of kies jij bewust over hoe jij invloed hebt op je tijd?

Multitasking, dubbeltaken doen en snel schakelen tussen afleiders maakt dat je brein hard moet werken. Maar ook dat het afleert om langdurige focus te kunnen hebben. Veel mensen denken dat multitasking efficiënt is. Maar het tegenovergestelde is waar. Je brein heeft maar een maximale capaciteit om te kunnen schakelen, waardoor er bij veel dubbeltaken juist fouten kunnen ontstaan. Na lange tijd multitasking wordt je brein overprikkeld, je gaat chaotischer werken, je kan jezelf minder lang concentreren en de kans is groot dat je uit het oog verliest wat voor jou echt belangrijk is om focus aan te geven.  

Als je je werkdag of zelfs je leven laat leiden door omgevingsfactoren en alles om je heen, heb je kans dat jij het leven ook ervaart als ‘geleefd worden’. Alles krijgt aandacht behalve datgene wat volgens jou echt aandacht verdient. Alleen door hier al bewust van te zijn, krijg je een keuzemogelijkheid. Daarbij wil ik nog wel de kanttekening maken dat deze keuzemogelijkheid er niet altijd is. Soms zijn er periodes of levensfases waarin je echte focus even moet parkeren. Dan eisen omgevingsfactoren je volle aandacht. Denkt aan een zieke ouder, een baby, drukte en chaos op het werk of je voelt jezelf even niet lekker. Deze fases mogen ook overleeffases zijn. Maar zorg dat je hier niet in blijft hangen. Is het weer wat rustiger, maak dan echt daarna weer de balans op. Zodat jij zelf blijft beslissen wat aandacht verdient.  

Waarom is focus zo belangrijk voor jou en je brein?
Wanneer je jezelf kan focussen, doe je iets met aandacht. Je brein vindt dit prettig en zal zorgen dat jij een zekere rust gaat ervaren. Een werkdag met focus voelt aan als ‘lekker gewerkt’. Je hebt jezelf geconcentreerd en vaak zijn hierdoor je voorgenomen taken af, wat voldoening geeft. Wel is het stellen van haalbare doelen en het weglaten van afleiding daarin belangrijk. Afleiders zorgen er namelijk voor dat de echte langere concentratie steeds zeldzamer wordt. Hoe minder je oefent op langdurige focus hoe slechter je brein hierin wordt. Als we onze hersenen alleen maar korte impulsen geven, raakt ons brein gewend aan deze afleiders. Zo zie je bijv. dat kinderen die veel korte youtube filmpjes kijken ook op latere leeftijd een langere disney film niet meer kunnen volhouden. We maken ons brein daarmee verslaafd aan schakelen. En schakelen zorgt voor stress. We zijn vandaag de dag drukker dan ooit maar misschien wel minder efficiënt dan een generatie voor ons.

Onze allergrootste afleider is sinds 2007 dagelijks in ons leven gekomen en niet meer weg te denken. Vanaf het moment dat apple op de markt kwam met de eerste smartphone is onze grootste afleidende factor een feit. De smartphone was ontworpen als een ipod en telefoon in één. Handig hoor. Hiermee kon je met hetzelfde apparaat bellen en muziek luisteren. Prima uitvinding maar daar is het niet bij gebleven. Onze mobiele telefoon is in een razend tempo verder ontwikkeld naar een apparaat waar we z’n beetje alles mee kunnen. En dat we veel vaker gebruiken dan we mogelijk zouden willen. Veel mensen die ik in de praktijk spreek erkennen dit en ervaren dit ook als de grootste afleider.

Natuurlijk zijn er veel apps die daadwerkelijk nut hebben. Maar dat maakt ook dat we steeds moeilijker zonder kunnen. Natuurlijk het handig om te weten of het gaat regenen, hoe laat de bus komt en hoe je ergens moet komen met google maps. Maar het lijkt erop dat we zonder dit apparaat niet meer kunnen functioneren. Naast deze nuttige, handige apps, zijn we met ditzelfde apparaat ook met onze sociale contacten verbonden. En al die functies lopen door elkaar. Ken je dat? Dat je even op je telefoon ging kijken hoe laat je jumbo bestelling wordt geleverd en je een half uur verder bent op je feed van Instagram. Je telefoon weglegt maar nog steeds niet weet hoe laat de jumbo de boodschappen kwam brengen? Hoe we het ook wenden of keren, onze smartphone zet ons onder druk en is onze grootste afleider. Vrijwel iedereen beaamt dat dit ten kostte gaat van activiteiten waar we wel waarde aan hechten maar toch doen we het massaal. Toch knap hoe ze dat systeem met korte dopamine shots zo hebben ingericht dat iedereen met welk intelligentieniveau dan ook gevoelig is voor de verleidingen van dit apparaat. De smartphone volledig wegdenken uit ons leven is ook niet meer mogelijk. Maar kwaliteitscontacten zoals een avond met een vriendin bijkletsen zonder afleiding is wel heel waardevol. Of wandelen en van een mooi uitzicht genieten zonder gelijk bezig te zijn met het moment met de hele wereld delen op de socials.

Wist je dat we gemiddeld onze smartphone tussen de 80 en 100 keer per dag checken. In vijfenvijftig procent van de gevallen zijn dat korte interacties van minder dan 30 sec. Na elke afleiding duurt het gemiddeld 25 minuten voordat je volledige focus terug is bij het uitvoeren van een taak. Wat betekent dat we nooit meer goed gefocust kunnen zijn. Ook een opvallende is dat uit onderzoek is gebleken dat je gemiddeld 10 punten lager scoort op een IQ test wanneer je weet dat er nog meer dan ongelezen mails in je inbox zitten. Wat mij betreft schokkende cijfers.

Het probleem hierbij is onze telefoon maar ook het feit dat we het vandaag de dag moeilijk vinden ons niet te laten afleiden. Social media maakt onze sociale energie op en brengt ons niet dichter bij onze focus en prioriteiten. Facebook was namelijk in eerste instantie ontwikkeld om ons te voorzien in sociale contacten. Facebook maakte het mogelijk sociale contacten te onderhouden met mensen die ver weg woonden of mensen die je nooit zag. Maar waarom komt het dan regelmatig voor dat ik mensen in een restaurant met familie of vrienden zie eten, die allemaal op facebook of whatsapp zitten? Het doel was verbinding maken. Maar als je contacten tegenover je zitten, is dat doel toch al bereikt?  

Focussen is een bewust proces welke uit drie deelstappen bestaat.
Hier kan jij vandaag de dag bewust voor kan kiezen. Door te:  

1. Kiezen.
Wanneer jij die camera vast pakt en op de focusknop drukt, kies jij waar jij die camera op richt. Is het, het hele landschap, die boom, dat bloemetje of die vogel, die jij graag scherp wil vastleggen?

2. Prioriteit te stellen.
Als je dan al hebt gekozen en je kiest voor dat bloemetje. Dan moet dat bloemetje goed in beeld zijn, je zoomt in en stelt je beeld op scherp. De omgeving valt hierbij al weg en je prioriteit is volledig dat bloemetje.

3. Afleiding te negeren.
En als je dan hebt gekozen voor het bloemetje en de prioriteit hebt gelegd op het scherpstellen hiervan. Is het ontzettend belangrijk dat je al het andere (de afleiding dus) negeert.
Vliegt er een mooie vlinder voorbij, dan  is dat leuk. Maar je wilde je focussen op die bloem. Wanneer je de vlinder gaat volgen heb jij je gekozen prioriteit niet meer in beeld. En ben je straks door de afleiding die bloem misschien helemaal vergeten. Terwijl jij had beslist dat deze aandacht verdiende. Het kan helaas niet allebei tegelijk. Het is het een of het ander. En zo werkt dit in het dagelijks leven ook.

Helaas is focus een schaars goed geworden. We verdelen gedurende de dag continue onze aandacht en we willen van alles. De keuze is reuze, waardoor we veel maar half doen. Wil jij bewust voor focus kiezen? Houd je zicht dan scherp, stel haalbare doelen, stel prioriteiten en skip afleiding bij activiteiten die voor jou waardevol zijn. Zet eens wat meer in op offline tijd.

Succes!