Energie Herstel

Het uithouden van schuld: een sleutel tot innerlijke groei

Het uithouden van schuld: een sleutel tot innerlijke groei

Schuldgevoelens – we doen er vaak alles aan om ze te vermijden. Maar schuld kunnen verdragen is juist een belangrijke vaardigheid voor persoonlijke groei en het maken van oprechte keuzes. Huh? Hoe zit dat precies? Ik leg het je hierin uit.

Schuldgevoel kan een signaal zijn dat je uit je comfortzone stapt, je eigen pad bewandelt en niet langer enkel leeft volgens de verwachtingen van anderen. Dit proces kan ongemakkelijk zijn, maar is essentieel voor volwassenheid en zelfleiderschap.

Schuld in de praktijk

Een voorbeeld: Vaak bespreek ik met mensen die ik in de praktijk zie hoe ze hun herstel willen aanpakken en wat ze zelf voelen dat goed voor hen zou zijn om tot herstel te komen. Wanneer ze ziekgemeld zijn bij hun werkgever, voelen ze vaak intuïtief aan wat nodig is voor duurzaam herstel. Bijvoorbeeld door aan te geven dat ze nog niet toe zijn aan een eerste stap richting werk, door het aantal werkuren nog niet te verhogen, of door bepaalde belastende activiteiten tijdelijk te verminderen.

Mijn advies hierin is eigenlijk niet zo belangrijk, omdat de antwoorden vaak al in degene tegenover mij zitten. Het is een kwestie van de juiste vragen stellen om erachter te komen wat op dit moment nodig is om herstel te ondersteunen. Omdat dit onderdeel is van het herstelproces, bespreken we vaak ook hoe ze hun gesprek met de bedrijfsarts willen voeren en wat ze daarin willen benoemen. Kortom, een korte voorbereiding op een gesprek met de bedrijfsarts, met als doel naar buiten te lopen met een realistisch en passend herstelplan.

Juist bij dit soort gesprekken met de bedrijfsarts kan het ‘niet kunnen uithouden van schuld’ een opvallend patroon zijn. Stel, iemand heeft vooraf de intentie om af te spreken dat hij voorlopig nog niet opbouwt in uren, maar alleen in taken. Toch kan het zo zijn dat hij uit het gesprek komt met een totaal ander opbouwschema of een afspraak waar hij zich helemaal niet in kan vinden. Maar hoe kan dat? Wat gebeurt er tijdens zo’n gesprek? Heeft diegene zich bedacht en had hij meer vertrouwen in het plan van de bedrijfsarts? Nee, meestal niet. Vaak zie ik dat iemand onbewust de verwachtingen van de bedrijfsarts oppikt en zich daaraan aanpast. Niet omdat ze de bedrijfsarts zo aardig vinden, maar omdat ze een hardnekkig patroon zitten van aanpassen om confrontaties te vermijden of anderen niet teleur te stellen. Dit kan herstel maar ook het hele leven redelijk belemmeren.

Het doel van het gesprek is de uitkomst, niet per se dat degene aan de andere kant van de tafel tevreden is over jouw stappen. Als dit gebeurt, stel jezelf dan de vraag of je dit patroon bij jezelf herkent: jezelf aanpassen om confrontaties te vermijden of anderen niet teleur te stellen. Wil je dit nog langer? Als je altijd doet wat anderen van je verwachten – je leidinggevende, collega’s, familie, de bedrijfsarts, of zelfs vreemden met een mening – leef je dan nog wel je eigen leven? Of leef je een aaneenschakeling van verwachtingen van anderen? Tijd om dit te veranderen. Maar nu eerst een stukje uitleg waar dit vandaan kan komen.

Schuld en aangeleerde patronen

Dit gedrag ontstaat vaak in de kindertijd. Als je in je gezin van herkomst degene was die zorgde voor harmonie of emotioneel voor anderen zorgde, heb je waarschijnlijk geleerd jezelf weg te cijferen. Dit was destijds een waardevolle strategie om je veilig te voelen en waardering of zelfs bestaansrecht te krijgen. Over deze strategie hoeven we dus niet negatief te doen – integendeel, het heeft je waarschijnlijk enorm veel gebracht. Het heeft je beschermd, overeind gehouden en geholpen om bepaalde dingen te bereiken.

Maar overlevingsstrategieën zijn bedoeld voor de situatie waarin ze ontstaan en hoeven niet je hele leven met je mee te lopen. Eerst is het belangrijk dat je ze herkent en begrijpt. Daarna mag je deze strategieën bedanken voor wat ze voor je hebben gedaan en ze met liefde loslaten, omdat ze nu niet meer nodig zijn. Dit is makkelijker gezegd dan gedaan, maar dankbaarheid helpt om niet in een oordelende houding naar jezelf te schieten. Ons brein vindt het spannend om een werkende strategie los te laten. Daarom is het belangrijk dat je herhaalt: deze strategie heeft me gediend, maar beperkt me nu in mijn volwassen leven.

Schuld hoort bij het leven

Als je altijd leeft met de overtuiging dat iedereen tevreden moet zijn of dat iedereen jou aardig moet vinden, leef je niet jouw eigen leven, maar dat van anderen. Dit is een van de grootste spijtpunten op het sterfbed. Bronnie Ware, een Australische palliatieve zorgverlener, beschreef in haar boek The Top Five Regrets of the Dying dat de meest voorkomende spijt van stervenden was: “Had ik maar de moed gehad om mijn eigen leven te leven, in plaats van het leven dat anderen van mij verwachtten.” (Ware, 2011).

Schuld ervaren betekent niet dat je verkeerd bezig bent. Het betekent simpelweg dat je keuzes maakt die niet altijd iedereen tevreden stellen. En dat is oké. Een voorbeeld: stel dat je besluit je uren niet op te bouwen, terwijl je bedrijfsarts had gehoopt op een andere uitkomst. Dit kan ongemakkelijk voelen, maar het betekent niet dat je fout zit. Hetzelfde geldt als je een sociale afspraak afzegt omdat je voelt dat je rust nodig hebt – je zorgt goed voor jezelf en dat mag. Of als je besluit je baan op te zeggen omdat deze niet meer bij je past. Misschien zijn collega’s teleurgesteld of missen klanten je, maar aan de andere kant betekent het ook dat jij voor jezelf kiest. Wat is er mooier en krachtiger dan dat? Dicht bij jezelf blijven en jouw pad volgen, ook al is dat spannend.

Waarom schuld uithouden moeilijk is

Schuldgevoel raakt vaak aan onze diepste angst: de angst voor afwijzing. Als kind leren we dat liefde en acceptatie soms voorwaardelijk zijn. Dit maakt dat we later in het leven moeite hebben om schuld onder ogen te zien. We willen ‘goed’ zijn en vermijden situaties waarin we ons schuldig kunnen voelen.

Toch is juist deze vermijding destructief. Door schuld te verdragen, leer je verantwoordelijkheid te nemen zonder jezelf te verliezen. Dit zorgt voor een gezonde balans in relaties en voorkomt dat je jezelf of anderen onnodig belast.

Hoe leer je schuld verdragen?

  1. Herken waar de schuld thuishoort – Voel je je verantwoordelijk voor iets wat eigenlijk bij een ander ligt? Of gaat het om een bewuste keuze met gevolgen die je liever niet onder ogen ziet?
  2. Erken het ongemak – Schuld voelen is niet fijn, maar het is een natuurlijk onderdeel van het leven. Laat het toe zonder het direct te willen oplossen.
  3. Blijf bij jezelf – Neem verantwoordelijkheid voor jouw keuzes en blijf trouw aan wat jij nodig hebt. Als je een eerlijke keuze maakt en iemand anders voelt zich hierdoor gekwetst, betekent dat niet dat jij fout zit. De verantwoordelijkheid voor dat gevoel ligt bij de ander.
  4. Verdragen dat niet iedereen je keuzes toejuicht – Niet iedereen zal je beslissingen begrijpen of goedkeuren, en dat is oké. Je eigen pad volgen betekent soms het ongemak van afwijzing verdragen.

Schuld uithouden vraagt moed. Het betekent dat je verantwoordelijkheid neemt voor je keuzes zonder jezelf te verliezen in schuldgevoelens of pleasegedrag. Dit proces brengt je dichter bij jezelf en helpt je trouw te blijven aan wat voor jou belangrijk is. Uiteindelijk zorgt het voor meer innerlijke rust en diepere, eerlijkere verbindingen met anderen.

En als je deze tekst hebt gekregen van mij als jouw ergotherapeut: chapeau! Je bent dichtbij je kern en het leven dat écht bij jou past. Zie dit als een liefdevolle steun in de rug. Ik weet dat dit geen gemakkelijke materie is, maar met extra uitleg zal het hopelijk landen, zodat jij ermee verder kunt.

Het begint met erkennen en inzicht krijgen, daarna volgt dankbaarheid voor wat is geweest en hoe het je heeft gediend. Vanuit daar kun je in liefde loslaten en – met vallen en opstaan – stap voor stap keuzes maken die passen bij jouw pad. Vertrouw op jezelf, wees mild en moedig tegelijk. Succes met de toepassing,

Bron:
Ware, B. (2011). The Top Five Regrets of the Dying: A Life Transformed by the Dearly Departing. Hay House.


Laat een antwoord achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *